Швајцарската демократија нуди бројни можности за изразување и учество во јавниот живот. Со приемот во државјанство ги добивате сите политички права и на федерални ниво и на ниво на кантонот Шафхаузен и Вашата општина на живеење. Политичките права, познати и како човекови права, се прилично далекусежни: Право на глас, бирачко право, право на иницијатива, право на референдум. На тој начин, народот може да предложи промени на Уставот (право на иницијатива) или може да отфрли закон што го изготвил Парламентот (право на референдум). Кога луѓето зборуваат за „суверен“ во Швајцарија, тие мислат на народот. Политичките права се остваруваат на три државни нивоа: Федерална влада, кантони, општини.
Избори и референдуми
Федералниот, кантоналниот и општинскиот парламент и извршните тела се избираат од народот на секои четири години. Покрај изборите, гласачите се повикуваат на гласачите кутиии за да достават фактички предлози. Со децении, кантонот Шафхаузен има најголем одѕив на гласачи во Швајцарија. Тоа е исто така затоа што гласањето е задолжително во кантонот Шафхаузен. Според Изборниот законик, секој што нема да учествува на избори, ќе плати „глоба“ во висина од шест франци.
Државата е поделена на три области. Собрание (законодавна), влада (извршна) и суд (судска власт). Законодавниот дом носи закони и ги контролира Владата и администрацијата. Извршната власт ги извршува законите, раководи и управува со државата. Судството носи пресуди, суди, казнува и штити. За секоја област постојат посебни институции на федерално, кантонално и општинско ниво.
На федерално ниво, Федералниот совет ја формира швајцарската влада. Владата ја бира Парламентот. Парламентот, пак, е избран од народот и се состои од два совета - Националниот совет и Совет на горниот дом (на Швајцарскиот парламент). Кантонот Шафхаузен е претставен со по две лица во Националниот совет и во Советот на горниот дом.
Федералниот суд го избира Парламентот. Кантонот Шафхаузен и неговите општини ја организираат поделбата на власта на следниов начин:
Законодавна власт
Кантон: Кантоналниот законодавен орган е кантоналниот совет. 60-те членови ги претставуваат различните окрузи и политички партии.
Општини: Законодавното тело на градот Шафхаузен е Големиот градски совет. Во некои општини како Нојхаузен ам Рајнфал, Штајн ам Рајн, Беринген и Тајнген, оваа функција ја врши Советот на жители. Во другите општини тоа е Собранието на општината.
Извршна власт
Кантон: Кантоналната влада е составена од пет владини советници, од кои секој води оддел. Регионалното претседателство секоја година го презема еден од владините советници.
Општини: Извршното тело на градот Шафхаузен е Градскиот совет. Штајн ам Рајн има и градски совет, во сите други општини, извршната власт е во рацете на општинскиот совет.
Судска власт
Вишиот суд е највисокиот суд во кантонот Шафхаузен. Тој е одговорен за делење правда во сите области на правото и за надзор на сите независни судски органи во кантонот. Тука спаѓаат, на пример, кантоналниот суд, канцеларијата за наплата на долгови и стечај, мировната канцеларија, арбитражниот одбор за прашања за изнајмување, органот за заштита на деца и возрасни и многу повеќе.
Иако странците не можат да ги остварат политичките права споменати во кантонот Шафхаузен, постојат бројни други можности за учество во јавниот живот и влијание врз иднината на заедницата. Странец може да работи во секое време во здружение некоја населба, локално здружение, професионална организација, спортски клуб или во советодавна комисија. Како и Швајцарецот, така и странецот има право на петиција. Правото на петиција на секого му дава можност да се обрати со прашања, предлози, критики или поплаки до властите на општинско, кантонално или федерално ниво. На тој начин може да се влијае на одлуките што ги носат државните органи.
Со прием во државјанство стекнувате политички права во Швајцарија. Луѓето кои подолго време живеат во Швајцарија може да аплицираат за швајцарско државјанство. Дали ќе се користи обична, поедноставена процедура или олеснет прием во државјанство, во суштина зависи од должината на престојот и причината за престој во Швајцарија. Во случај на олеснет прием во државјанство (обично сопружници на швајцарски државјани), барањето се поднесува директно до Федералната влада, инаку, во кантонот Шафхаузен, барањето се поднесува до општината на живеење.
Лицето кое бара прием во државјанство се очекува да ги исполни следниве услови:
• Да е прилагодено на општинските, кантоналните и швајцарските услови;
• Да е запознаено со швајцарските животни прилики, традиции и обичаи;
• Да го почитува швајцарскиот правен систем и да не ја загрозува внатрешната или надворешната безбедност на Швајцарија;
• Да има доволни познавања на германскиот јазик;
• Да има регулирани лични и финансиски околности.
(Објаснувањe ќе најдете во Законот за граѓански права на Кантонот Шафхаузен, чл. 6)